ସନ୍ଥ ଅରକ୍ଷିତ ଦାସ

 ZâòKûk\gðú i^Ú@elòZ aòRd Kêcûe iûjê eZahð ùjCQò iû]êi^Ú, i^Üýûiú, cû^ue ù\g ö ù~Cñ _aòZâ cûUòùe @ù^K MêWÿòG cV, c¦òe, @û¤ûZàòK_úV ejòQò ö GjòVûùe cjûbûeZ, eûcûdY, gâúc\þbûMaZ, MúZû, ùa\, cûkòKûeiéÁò ö @ù^K cjû_êeêh cû^ue R^à GjòVûùe ö ajêKaò, ùfLK, ^ûUýKûe, ùa÷mû^òK, \ûgð^òK cû^ue R^à Gjò _êYý bìAñùe ö ajê _ûjûWÿ, Rwf, _âûKéZòK iõ_\ùe be_êe @ûc bûeZahð ö Z^à¤eê IWÿògû ùjCQò @^ýZc Gjûe _ìað ^ûc ùjCQò CKôk ö ajê _âûPú^ _âù\g ö IWÿògûe Kkû, iûjòZý, iõÄéZò I _eµeû Lêaþ cjû^ ö _âÉeùe ùLû\òZ gòkûfò_ò Z[û _âZÜZû©ßòK MùahYûeê ÆÁ bûaùe _âcûYòZ jêG IWÿògûe HZòjý, IWÿògû ùjCQò GK iõMâûcú cûUò bûeZÊû]ú^Zû iõMâûce _â[c iõMâûc @ûe¸ ùjûA[ôfû ùLû¡ðûe _ûAKcû^u Vûeê ö Gjû _ûAK aòù\âûj ^ûcùe _eòPòZ ö aûeahðe ùQûU_òfûUò, ùi\ò^ ùXuû^ûke ^\úNûUeê AõùeRe `CR\kuê ùMûUòG _Ueê @ûe _UKê Wÿwûùe NûU_ûeò Keò^ù\aû `kùe ùicûù^ aûRòeûAZe QûZòKê Mêkò cûeò[ôùf ö aûRò ùi\ò^ bìAñùe Ukò_Wÿò[ôfû, Kò«ê ù\g _ûAñ iaðK^ò gjú\ ùjûA KûkKûkKê ùUK eLôMfû ö ùKùZ ù\gù_âc ö ~òG ^òRe _eòaûe, aû_û, cû@û, iêL, @û^¦, @[ð I ùbûMaòkûiKê _Qùe _KûA ^òüÊû[ð_e bûaùe ù\g I RûZò K[û bûa«ò ùicûù^ Z RûZòiàe ö ùijòbkò RùY iû]ê i^Üýûiú, Z_Êú, cì^ú Ehò_âZòc, i^Ú @elòZ ùjCQ«ò @^ýZc ö Zûue R^àiÚû^ ùjCQò M¬ûc Ròfäûe aWÿùLcŠúe aòRd^Me MWÿùe Zûue R^à ciòjû iVòKþ ^ùjùf c¤ 1780 ciòjûeê 1788 ciòjû c¤ùe ùjûA[ôaûe @^êcû^ Keû~ûG I @elòZ Zûue _âKéZ ^ûc ^êùjñ ö _òZé\©þ I R^à RûZKe ^ûc ùjCQò akb\â ù\a ö ùi RùY eûR_êZâ [ôùf ö aWÿùLcŠú eûRýe Zûu _òZû [ôùf eûRû _\à^ûb ù\a Ie` cYòù\a ö _òZûue GKcûZâ i«û^[ôùf ~êaeûR akb\â ù\a ö cYòh ùjCKò iû]êi^Ú Kò cjû_êeêh, icÉue _âûeaþ] Kcð ejòQò ö GK @KûUý aûYúKê ißúKûe KeòaûKê _Wÿòa ö Gjû aò]^òNð< ö eûRû _\à^ûb iêù^fú Ê_Ü ù\Lê[ôùf ùcûe GKcûZâ _êZâ akb\â eûRû ùjûA _âRûcû^ue iêL, \êüL K[û aêSòùa Kò«ê ^òdZò ùfLû [ôfû iõ_ì‰ð bûùa bò^Ü ö Zûu K_ûkùe ùfLû [ôfû ùi eûR ùbûM aòkûi aýi^ I _âûPê~ðýKê ZêzKeò iaê\ò^ _ûAñ i^Üýûiú ùjûA icMâ cû^a RûZòKê VòKþ cûMðUòKê ù\LûAùa ö Gùa ù`eò~òaû ùMøZcaê¡u _ûLKê ö ùi\ò^ ùMøZcaê¡ i^Üýûiú ùjaû_ûAñ KûjóKò GùWÿaWÿ ^ò¿©ò ù^A[ôùf ö Zûjûe KûeY RùY ReûRú‰ð @aiÚûe aé¡ùfûKUòKê ù\Lê ö KòQò ùfûK GK gaKê ùKûùKAùe aû§ò Kûù§A, eûc^ûc iZý ùj Kjò gàgû^Kê ù^C[ôaûe \égý ö @ûC RùY gàgâê]ûeú i^Üýûiú jiòjiò ~ûC[ôaûe \égýeê ùMøZcaê¡ Rúa^e VòKþ cûMðUò _ûAfû_eò, eûRû akb\â ù\a VòKþ bûùa iò¡û«ùe C_^úZ ùjûA[ôùf iaê\ò^ _ûAñ i^Üýûiú aâZ MâjY Keòaû _ûAñ ö Ke, K_ûk, ùKûÂú, Ke @[ðûZ jûZ, ùKûÂú @[ð R^à KêŠkú aû RûZK, Gjû @ûLùe ù\LêjêG, Kò«ê K_ûkùe KY ùfLû@Qò Zûjû RûYòjêG^ûjó, Zûjû @ÆÁ ö cjûbûeZùe búcu K[û, eûcûdYùe gâúeûcu K[û, \iýê eZÜûKeu K[û, \û^aúe Keò½¦âu K[û, @ûWKê ù^aûe ~ù[Á iìP^û \òG ö ~ûjû, Ke I ùKûÂúe MY^û iõ_ì‰ðeìù_ aò`k ùjûA[ôfû ö 1803 ciòjûùe AõùeRcûù^ IWògû @]ôKûe Kfû_eòù_âlúùe ùicû^ue \éÁò _Wòfû, eûRû _\à^ûb ù\au C_ùe ö AõùeRe ùi÷^ýcû^u \ßûeû Zûue _âak aòùeû] iù©ß, ùicûù^ eûRû _\à^ûb ù\auê a¦úKùf ö a¦ú @aiÚûùe Zûue céZýê ùjfû ö aòRd^Me MW eûRýe eûR]û^ú [ôfû \òM_jŠò ö eûR_êZâ akb\â ù\a, ùi\ò^ iað_â[ùc \òM_jŠò KùPeú Neê ^òRe eûRù_ûhûKeê K_WûUòG Pòeò ùiAVê i^ÜýûiúaâZ @ûe¸ Keò[ôùf ö 1830 ciòjûùe eûRû akb\â ù\a i^Üýûiú ùjûA ~ûR_êe Ròfäûe IkûgêYú _ûjûWKê @ûiò[ôùf ö ùi Zûue Rúa^Kûk c¤ùe KûjûKê gòhý jòiûaùe MâjY Keò^[ôùf ö eûRû akb\â ù\a ^òRe eûRù_ûhûKKê _eòZýûM Keò i^Üýûiú ùjaû_ùe eûR_âûiû\ i^ÜòKU \òM_jŠò KùPeú Nùe KòQò \ò^ _ûAñ ejò[ôùf ö ùijò icdùe KòQò ^aûMZ @Zò[ôuê iKôûe Keòaû_ûAñ ^òKUa©ðú RùY aò]aû aâûjàYú aûWòKê eûR_êZâ Mùf K\kú_Zâ @ûYòaû _ûAñ ö aûWòùe _gò K\kú_Zâ KûUê[ôaû icdùe aâûjàYúaêXÿú ù\Lô Kjò CVòfû KòG ùMûùU “@elòZ”Uû ùcû aûXòùe _gò K\kú_Zâ KûUêQò ö ùiA\ò^ Vûeê eûRû akb\â ù\a ^ûcUò ]úùe ]úùe ùfû_ _ûA “@elòZ” ^ûcùe iaêVûùe _eòPòZ ùjf ö ù~Cñ\ò^ \òM_jŠò KùPeú Neê i^Üýûiú ùjûA ~ûZâû @ûe¸ Kùf ùi\ò^[ôfû ùa÷gûL cûi gêKæûÁcú Mêeêaûe @ûiòaû _ìaðeê eûRC@ûiKê, GKùfûWKbeû UòUûe @[ð jÉùfLûPòVò LŠòG ùfLê ù\A@ûiò[ôùf, ..... ùaûAùf ùLûRòaUò ~jó, ùLûRòùf _ûAaUò Kûjó ö _é[òaú cû@û ù~ùZùaùk ^úea, ^ò½k I ^ò\âòZû VòKþ ùijò icdùe ^òüg± eûZâòùe i^Üýûiú bûaùe \òM_jŠò KùPeú Neê ~ûZâû Keò ùKeûŠòcûk _aðZùe @ûgâdù^ùf ö Zûjû_ùe ù~ûMú Mê¶ûùe ù~ûMiû]^û Kùf ö ^òRe @ùføKòK iû]^û akùe _ûjûWùe SeYû iéÁòKeò Rk _ûAùf I \êMðc Mòeò_[ùe NõP Rwfùe aeêY MQe Khû`kKê Êû\òÁ Keò aõPòùf ö Gjû_ùe cjû_âbê gâúRM^Üû[uê \gð^ Keòaû _ûAñ _êeêùhû©c ùlZâKê ~ûZâûKùf ö RM^Üû[ c¦òee ùiaKcûù^ Zûuê cjû_âbê gâúRM^Üû[u \gð^ _ûAñ bòZeKê QûWòùf ^ûjó ùaZâûNûZ Kùf ö cjû_êeêh i^Ú@elòZ ù`eò@ûiò cjû_âbê gâúRM^Üû[uê iàeY Kùf ö _âjeúcû^uê ^òùŸðg còkòfû, Zûuê bòZeKê QûWò\ò@ ö ùi \gð^ Keòùa ö ajêiÚû^ ùbûK I_ûiùe \ò^ @ZòaûjòZ c¤ KeòQ«ò ö gâúùlZâ _êeú]ûceê ù`eò, KõUòùfû ^úkcû]auê ißPlêùe \gð^Kùf, Zûjû_ùe ùaf_Wû \]êaûc^ cì©ðú \gð^Keò iû]^ûe C_~êq iÚû^ iÚòeKeòaû _ûAñ PòZâKìUeê jêcû_aðZ, aeŠû, LŠMòeò, Wc_Wû, i¯g~ýû, WêaêWêaû, ]Ckò_aðZ, C\dMòeò, aeêYûA, cYòb\âû_aðZ, ~\ê_êe, _ûeû\ßú_, ùK¦âû_WûKê @ûiòùf Gaõ iû]^ûe _âKéZiÚû^ ùaûfò IkûgêYú _ûjûWKê ^òeì_YKùf ö Gjò _ûjûWUò \ìeeê IñKûe ]ûc_eò ù\LûMùf c¤ GVûùe HZòjûiòK Z[ýe ùKøYiò iìP^û ^[ôaûe _âcûYcòùk ö IkûgêYú _ûjûWUò ùK¦âû_Wûe Rcò\ûeu @]ú^iÚ ùjûA[ôaûeê ùi Zûuê ù\LûKeòaûKê Mùf ö _âjeú Zûuê bòZeKê ^QûWÿòaûeê @a]ìZ i^Üýûiú Rcò\ûeue c^K[û iû]^û akùe RûYò _âjeúKê Kjòùf Zûuê Kêj ùi KUKùe ~ûA Zûu c^ùNûWû KòYêQò ö GjûgêYò ZZþlYûZþ CVò@ûiòùf, i^Üýûiúuê ù\LûKùf ö iaê aêSòùf ö Rcò\ûe cjûgd bqò M\þM\þPòZùe i^Üýûiúuê _ûjûWùe ejòaûKê @^êcZò ù\ùf ö ùi Rcò\ûe RYK [ôùf eû]ûgýûc ^ùe¦â ö Gjû_ìaðeê i^Ú @elòZ SuWe cû’ @]ôÂûZâú ù\aú gûekûuê \gð^ Keò Zûu ^òùŸðg _ûA IkûgêYú _ûjûWKê iû]^ûe _úV ùaûfò aûQò[ôùf ö HZòjý iõ_^Ü fkòZMòeò, ~ûjû _ê¿aòjûe ^ûcùe _eòPòZ ö IkûgêYú _ûjûWUòe ù^÷iMðòK _âûKéZòK ùgûbû, ùiø¦~ðý, aòbò^Ü ahðe _lúcû^ue KòPòeò còPòeò g± I ^òRð^Zû ùi\ò^ i^Ú @elòZuê Lêaþ aòùcûjòZ, @ûZà aòùbûe I @ûKhðòZ Keò[ôfû ö _ûjûWe gúhð bûMùe i^Ú @elòZ iû]^ûKùf ö ö ùiVûùe PŠúcûZû, ejê[ôùf iû]^ûùe aû]û iéÁòKùf ö i^Ú @elòZ aé¦ûa^ Mùf ö aõgú @ûYò iêc]êe KŒùe aXûAaû `kùe PŠúcûZû i«êÁùjùf ö ùi iÚû^ QûWò ZkKê @ûiòùf ö bû\âacûi gêKæ_l PZêŸðgú cwkaûe \ò^ @elòZ \ûi IkûgêYú _úVKê @ûiò[ôùf ö Gjò _ûjûWUò ~ûR_êe Ròfäû, aWPYû aäK @]ê^iÚ _ùfA ùcøkûùe @aiÚòZ ö @ZúZe eì_ùeL iõ_ìYð eìù_ a\kò~ûAQò ö Gjû Gùa IWògûe _~ðýU^ ùlZâe cû^ýZû _ûAQò ö IkûgêYú _ûjûWe _û\ù\gùe cûkòKû _âiò¡ _êYýùZûdû ùMûaeú ^\ú _âaûjòZ ö _ìað \òMùe Mûwú_ûjûWUò @aiÚòZ ö IkûgêYú _úVe @]ôÂûZâú ù\aú ùjCQ«ò cû' IkûgêYú ù\aú ö i^Ú @elòZ ùjCQ«ò ^òeûKûe ]cðú ö _ûjûW C_eKê ~òaû _ûAñ eûÉû ejòQò ö @ûùfûK I Rk Gaõ ejòaû _ûAñ ieKûeu Ze`eê icÉ _âKûe aýaiÚû ùjûA@Qò ö Gjû IkûgêYú Mê¶û ^ûcùe _eòPòZ ö 1837 ciòjûùe i^Ú @elòZ cûNcûi Ké¾_l GKû\gú Zò[ôùe AzûcéZ Rúa« icû]ô ù^A[ôùf ö GVûKûe cêLýùbûM ù_ûW_òVû I gêLê@û bRû ö GVûùe aW I iû^ ùb\bûa KòQò ^ûjó ö i^Ú @elòZ \ûiu ~gKúZðòKê cù^ eLêaû _ûAñ _âZòahð Gjò Zò[ôùe IkûgêYú _úVùe i¯ûjaýû_ú IkûgêYú Mê¶û cùjû›a _ûk^ Keû~ûG ö Ròfäû_âgûi^ Ze`eê bq I @iõLý~ûZâú cû^ue iêaò]û _ûAñ iêaù¦ûaÉ Keû~ûA[ûG ö GVûùe gâúRM^Üû[ c¦òe, eû]ûKé¾, MùYg I gûkMâûc _ìRû_ûCQ«ò ö GVûKûe Kû¬ò_ûYò cùjû\]ì bûaùe _eòPòZö i^Ú @elòZ \ûiu \ßûeû ePòZ cjúcŠkMúZû, Mê¯UòKû, @û™Rúa^ú, aûfýùaû] AZýû\ò iàeYúd I @û\éZ ö _êeú ]ûcùe i^Ú @elòZ \ûiu cV, ùK¦âû_Wÿûe eûRK^òKûe K<û_Wÿû Vûùe Zûu ^ûcùe cV Z[û IWÿògûe aòbò^Ü iÚû^ùe Zûu cV MêWÿòK ejò cû^a icûRKê CPòZ cûMð ù\LûCQò I cYòhRúa^e iû[ðKZû I i`kZû _ûAaûKê ùjùf i^Ú @elòZ \ûiu Rúa^ú _Xòaû ^òjûZò @ûagýK ö iûjûi_êe, cûjûwû, KUK